De liefde van je leven gevonden, en je droomt van huisje, tuintje, boompje? Dan is wettelijk samenwonen een optie.
Natuurlijk loop je op wolkjes wanneer jullie samen in jullie stekje trekken. Toch hou je best ook rekening met de gevolgen van wettelijk samenwonen wanneer rozengeur en maneschijn even wegtrekken.
Want officieel samenwonen heeft voordelen en nadelen, zowel voor jou als je partner. Ben je goed geïnformeerd over de gevolgen, dan sta je sterker in goede én in slechte tijden. Een overzicht van de gevolgen van wettelijk samenwonen vind je in deze blog.
INHOUDSOPGAVE
- Wat is wettelijk samenwonen
- Gevolgen wettelijk samenwonen
- Wettelijk samenwonen beëindigen
- Voordelen en nadelen van wettelijk samenwonen
- De gevolgen van wettelijk samenwonen afstemmen op jouw persoonlijke situatie? Stel een samenwoningsovereenkomst op
Wat is wettelijk samenwonen?
Hoe moet je wettelijk samenwonen aanvragen? Daarvoor gaan jij en je partner naar het gemeentehuis, waar jullie een verklaring afleggen bij de burgerlijke stand.
Die verklaring ondertekenen jullie samen. De ambtenaar van de burgerlijke stand controleert de voorwaarden en registreert de verklaring in het bevolkingsregister. Na de verklaring krijgen jullie een attest mee naar huis, waarin staat dat jullie wettelijk samenwonen.
De meeste mensen wonen officieel samen met hun partner, maar het kan ook met een familielid of met een vriend(in).
Verschil met feitelijk samenwonen
Wettelijk samenwonen is dus een stapje officiëler dan feitelijk samenwonen, want daarbij is hetzelfde domicilie al voldoende. Lees meer over de voordelen en nadelen van feitelijk samenwonen in deze blog.
Verschil met huwelijk
Wettig samenwonen is dan weer minder georganiseerd dan huwen, dat de meest juridisch geregelde vorm is van samenwonen.
Weetje: wettelijk samenwonen is juridisch meer georganiseerd dan feitelijk samenwonen, maar minder dan het huwelijk.
Gevolgen wettelijk samenwonen
Wettelijk samenwonen heeft gevolgen op verschillende vlakken, telkens met voordelen en nadelen. We lichten hieronder de belangrijkste consequenties toe, zoals onderhoudsplicht, gezinslasten, inkomsten, schulden, erfrecht en kinderen.
Onderhoudsplicht
Ga je wettelijk samenwonen, dan ben je niet verplicht om financieel voor elkaar te zorgen als de relatie eindigt. Je kunt dus geen onderhoudsgeld eisen van je partner als jullie uit elkaar gaan, tenzij er kinderen zijn, voor wie er wel een onderhoudsplicht geldt.
Er zijn wel uitzonderingen op dit gevolg van wettelijk samenwonen. Als jullie van tevoren afspreken dat één van jullie gaat werken en de ander niet, dan kan de werkende partner toch verplicht worden om financieel bij te dragen aan de niet-werkende partner. Dit wordt gezien als een ‘natuurlijke verbintenis‘.
Bijvoorbeeld, als één van jullie parttime gaat werken om voor de kinderen te zorgen terwijl de ander fulltime werkt, kan de parttime werkende partner toch onderhoudsgeld vragen. Het is wel belangrijk om te bewijzen dat de werkende partner vrijwillig deze onderhoudsplicht op zich heeft genomen.
Gezinslasten
Daarnaast ben je allebei verplicht om bij te dragen aan de gezinslasten. Kosten die gepaard gaan met de samenwoning, zoals hypothecaire lening of huur, en kosten voor elektriciteit, water en gas, moeten door beide partners betaald worden. Ook wanneer jij wettelijk gaat samenwonen in het huis van je partner.
Dat is wel afhankelijk van je inkomen en mogelijkheden. Als een partner weinig verdient, zal hij of zij ook weinig kunnen bijdragen.
Kopen jullie samen een auto of tafel, dan wordt alles automatisch van jullie beiden. Dit noemen we de onverdeeldheid van goederen. Toch ook belangrijke gevolgen van wettelijk samenwonen. Zegt je partner dat die auto of tafel van hen is, dan moeten ze dit kunnen aantonen aan de hand van facturen en betalingsbewijzen.
Inkomsten
Andere gevolgen van wettelijk samenwonen: je loon en inkomsten blijven jouw eigendom. Ook alles wat je voor de wettelijke samenwoning verdiende, blijft van jou.
Belangrijk om weten: gaan jullie uit elkaar, dan is het moeilijk om geldbewegingen te bewijzen. Stel dat twee partners elk voor de helft eigenaar zijn van een huis. De ene partner heeft al zijn spaargeld in de verbouwing geïnvesteerd, terwijl de andere partner financieel weinig heeft bijgedragen. Dan is het niet gemakkelijk om dit geld na een eventuele breuk terug te krijgen. Want ook dit wordt beschouwd als een natuurlijke verbintenis en is dus een gevolg van wettelijk samenwonen.
Schulden
Een ander effect: woon je wettelijk samen, dan zijn jullie beiden hoofdelijk aansprakelijk bij schulden. Een schuldeiser kan dan beide partners aanspreken om het volledige schuldbedrag te innen. Deze hoofdelijke aansprakelijkheid geldt enkel voor de gezinslasten, niet voor alle schulden van de partners.
Ook als je partner die schuld heeft opgebouwd, ben je hoofdelijk aansprakelijk. Je kan dus niet onder die schuld uitkomen, wat toch één van de nadelen is van wettelijk samenwonen.
Gevolgen van wettelijk samenwonen bij huurschulden? Hier zijn twee typische voorbeelden:
- Een verhuurder verhuurt zijn pand aan twee wettelijke samenwoners. Die stoppen met betalen en er ontstaat een huurschuld. De verhuurder kan zowel bij de ene als de andere partner de volledige som opeisen. Het is niet zo dat de verhuurder slechts de ene helft bij de ene, en de andere helft bij de andere kan opeisen.
- Stel: je huurt vandaag iets alleen, maar over een paar maanden ontmoet je de partner van je dromen en gaan jullie wettelijk samenwonen. Gevolg: jouw partner wordt automatisch medehuurder. Concreet: als er een huurschuld zou ontstaan, kan de huurder zich tot jullie beiden richten voor de volledige achterstallige som. Dit is bij een feitelijke samenwoning niet het geval.
Erfrecht
Als de ene partner overlijdt, dan kan de andere sowieso in de gezinswoning blijven. Zowel als huurder of als eigenaar. De gezinswoning is dus beschermd. Ook als de ene partner geen eigenaar is en hij of zij wettelijk samenwoont in het huis van de partner.
Als gevolg van wettelijk samenwonen is er ook een beperkt erfrecht. Overlijd je partner, dan heb je sowieso het vruchtgebruik van de gezinswoning en de inboedel. Ook als de woning eigendom is van de partner.
Is het pand gehuurd, dan heb je recht om de huur verder te zetten. Ook dan krijg je vruchtgebruik van alle meubels.
Je kan je partner wel uitsluiten, dus onterven. Je kan laten verklaren dat wanneer je sterft, je wil dat alles naar je kinderen gaat en niet naar de wettelijk samenwonende partner.
Kinderen
Krijg je binnen een wettelijke samenwoonst kinderen, dan wordt de man niet automatisch gezien als de vader. Een gevolg dat voorvloeit uit wettelijk samenwonen is dus dat de vaderschapsregel niet geldt.
Wordt er een kind geboren tussen wettelijk samenwonenden, dan moet de man dat kind altijd gaan erkennen bij de burgerlijke stand.
De kosten verbonden aan de opvoeding van de kinderen zijn gezinslasten. Ook voor kinderen die niet van de andere partner zijn. De andere partner moet dus mee bijdragen aan die kosten.
Wettelijk samenwonen beëindigen
Ben je wettelijk samenwonend, maar wil je uit elkaar omdat het niet meer botert? De wettelijke samenwoning beëindigen, kan op twee manieren. Wil je er allebei uit, dan ga je samen naar de burgerlijke stand om een verklaring af te leggen dat jullie niet meer samenwonen.
Als de samenwoning niet meer lukt, kan je naar de familierechtbank om dringende en voorlopige maatregelen te laten nemen. Bijvoorbeeld om vast te leggen wie moet verhuizen en wie de hypothecaire lening moet dragen.
Wil één van de partners niet meewerken, dan kan je het wettelijke samenwonen eenzijdig laten beëindigen via een gerechtsdeurwaarder. Die stelt dan een dagvaarding op en levert die aan het adres van de partij die niet wil stoppen met samenwonen.
Zijn jullie samen eigenaar van een onroerend goed, dan kan de rechter beslissen wie er in de woning mag blijven. Ook als jullie samen huren, kan de rechter bepalen wie er blijft. Als één van beiden eigenaar is, dan mag de eigenaar in het huis blijven en moet de ander vertrekken.
Voordelen en nadelen van wettelijk samenwonen
De meeste mensen die wettelijk samenwonen, vinden een huwelijk te verregaand, en feitelijk samenwonen te weinig juridisch georganiseerd.
Daarom kiezen ze voor deze vorm van samenwonen, die een tussenvorm biedt in engagement en juridische bescherming. Dit resulteert in een balans tussen voordelen en nadelen van wettelijk samenwonen.
Weetje: woon je wettelijk samen maar botert het niet meer, dan kan je dit eenzijdig opzeggen via een deurwaarder.
De gevolgen van wettelijk samenwonen afstemmen op jouw persoonlijke situatie? Stel een samenwoningsovereenkomst op
Droom je van een huisje, tuintje, boompje met de liefde van je leven, en wil je de stap zetten naar wettelijk samenwonen? Weet dan dat je je kan indekken tegen de nadelen van wettelijk samenwonen, maar tegelijk kan genieten van de voordelen ervan.
Dat doe je door een samenwoningsovereenkomst op te stellen bij de notaris. Zo kan je de gevolgen van wettelijk samenwonen laten afstemmen op jullie persoonlijke situatie.
In deze overeenkomst kunnen jullie vastleggen hoe financiële bijdragen worden verdeeld, bijvoorbeeld tijdens verbouwingen of wanneer de ene partner meer verdient dan de andere. Ook kunnen zaken zoals erfrecht en onderhoudsplicht worden geregeld.
Op die manier vermijd je discussies wanneer het toch fout zou lopen. Want niemand heeft een glazen bol, hoe graag je elkaar ook ziet.
Plan je om wettelijk te gaan samenwonen, of woon je wettelijk samen en heb je concrete vragen over de gevolgen van wettelijk samenwonen? Neem contact op met mij.
